10 października obchodzimy Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego, który przypomina nam, jak ważne jest dbanie nie tylko o zdrowie fizyczne, ale także o nasze emocje, umysł i ogólne samopoczucie. Coraz więcej osób zaczyna dostrzegać, jak kluczowe dla jakości życia jest zachowanie równowagi psychicznej, zwłaszcza w zmieniającym się świecie, pełnym stresu i presji.

Zdrowie psychiczne to pojęcie niejednoznaczne. Definicje zaproponowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) oraz Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) podkreślają jego złożoność i znaczenie.

WHO definiuje zdrowie psychiczne jako „stan dobrego samopoczucia, w którym jednostka może realizować swój potencjał, radzić sobie z normalnymi stresami życia, pracować produktywnie i wnosić wkład w społeczność” (WHO, 2001). To podejście akcentuje zdolność jednostki do funkcjonowania na wielu płaszczyznach życia.

Z kolei NFZ rozszerza tę koncepcję, określając zdrowie psychiczne jako „dobrostan psychiczny, fizyczny i społeczny, a także zdolność do rozwoju i samorealizacji” (NFZ, 2021). Definicja ta podkreśla integralność zdrowia psychicznego z ogólnym dobrostanem człowieka, uwzględniając jego możliwości rozwoju i realizacji osobistych celów.

Z tych definicji wynika, że zdrowie psychiczne nie ogranicza się jedynie do braku choroby czy zaburzeń, lecz obejmuje szeroki zakres dobrostanu i możliwości rozwoju osobistego. Jest to kluczowy element życia każdej jednostki, wpływający na jej codzienne funkcjonowanie oraz jakość życia w społeczności. Zdrowie psychiczne jest równie ważne jak zdrowie fizyczne. Dlatego o dobrostan psychiczny dzieci należy troszczyć się na każdym etapie ich życia,    rozwoju. Trzeba wzmacniać odporność psychiczną, wyposażając swoje dzieci w takie umiejętności jak rozwiązywanie problemów, asertywne wyrażanie potrzeb, radzenie sobie z emocjami oraz samoakceptacja.

Jak rodzice mogą wspierać zdrowie psychiczne swoich dzieci?

• Bądźcie wzorem dla swoich dzieci, ponieważ dziecko uczy się przez obserwację waszego zachowania. Widzi, jak radzicie sobie w trudnych sytuacjach, jak rozwiązujecie problemy i zarządzacie emocjami. Jeśli wymagacie od dziecka określonych zachowań, bądźcie dla niego przykładem.
• Budujcie bliskie relacje z dziećmi na każdym etapie ich rozwoju. Mówcie im, że je kochacie, przytulajcie, spędzajcie razem czas, rozmawiajcie i wykonujcie wspólnie domowe obowiązki. Nie oceniajcie i nie porównujcie do innych.
• Wzmacniajcie u dzieci poczucie własnej wartości. Pytajcie o zdanie i pokazujcie, że bierzecie je pod uwagę. Doceniajcie ich pracę i wysiłek, a nie tylko efekt. Skupiajcie się na mocnych stronach dzieci, które mogą być podstawą do rozwijania słabszych.
• Uczcie pozytywnego nastawienia do świata i ludzi oraz wiary w dobroć drugiego człowieka. Pamiętajcie, że negatywne nastawienie do innych nie sprzyja budowaniu odporności psychicznej.
• Pomóżcie dzieciom skupić się na tym, na co mają wpływ. Koncentracja na rzeczach, które są poza ich kontrolą, zabiera energię i zaniedbuje obszary, na które dzieci mają wpływ.
• Uczcie wyznaczania celów i cieszenia się z ich osiągania, stopniowo podnosząc trudności. Dziecko, czując, że jest sprawcze, z większą łatwością pokonuje kolejne wyzwania.
• Pokazujcie, jak ważna jest aktywność fizyczna, która wpływa na produkcję hormonów szczęścia (endorfin). Ruch poprawia nastrój i dba o zdrowie psychiczne.
• Dbajcie o odpowiedni sen dzieci, ponieważ podczas snu mózg odpoczywa, a ciało się regeneruje. Regularny i wystarczający sen pomaga lepiej radzić sobie z emocjami, koncentracją i nauką.
• Zapewnijcie dzieciom możliwość budowania relacji z rówieśnikami. Prawidłowe relacje z innymi pomagają im czuć się akceptowanymi i wspieranymi.
• Dobre, zbilansowane posiłki są kluczowe dla dobrego samopoczucia dzieci.

Drodzy Rodzice, pierwszym krokiem do budowania odporności psychicznej dziecka jest wzmocnienie tej odporności u siebie. Aby pomagać innym, najpierw trzeba zadbać o własny dobrostan psychiczny.